भारतातील नोकरदारांसंदर्भात एक धक्कादायक अहवाल समोर आला आहे. यामध्ये भारतीय नोकरदार वर्ग पूर्वीपेक्षा जास्त कर्जात बुडल्याचे चित्र आहे. गेल्या दोन वर्षांमध्ये कर्ज घेणाऱ्यांची संख्या आणखी वाढली आहे. बहुतेक नोकरदार लोकांवर 25 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज आहे. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत हा आकडाही वाढला आहे. मेट्रो शहरांमध्ये कर्ज नसलेल्या लोकांची संख्या खूपच कमी राहिली आहे. नोकरदार महिलांचे बहुतांश कर्ज हे गृहकर्जामुळे असल्याचे अहवालात सांगण्यात आले आहे.
सर्वेक्षणानुसार केवळ 13.4 टक्के कामगार कर्जाशिवाय जगत आहेत. 2022 मध्ये हा आकडा 19 टक्के होता. गेल्या दोन वर्षांमध्ये अनेक नोकरदारांनी कोणत्या ना कोणत्या प्रकारची कर्जे घेतल्याचे सर्वेक्षणातून समोर आले आहे. नोकरदार लोकांनी जास्तीत जास्त 25 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेतले आहे. असे कर्ज घेणाऱ्यांची संख्या आता 91.2 टक्क्यांवर पोहोचली आहे. गेल्या वर्षीपर्यंत हा आकडा 88 टक्के होता. या सर्वेक्षणात 22 ते 45 वर्षे वयोगटातील 1529 लोकांना प्रश्न विचारण्यात आले. या सर्वेक्षणात सहा मेट्रो आणि 18 टू टियर शहरांमधील लोकांचा समावेश करण्यात आला होता. यापैकी 40 टक्के महिला होत्या. या सर्वांचा किमान पगार 30 हजार रुपये होता.
सर्वेक्षणानुसार, कर्जदार लोक क्रेडिट कार्डसारखी आर्थिक उत्पादने वापरतात. त्यांना डिजिटल व्यवहारांचे चांगले ज्ञान असते. ते ऑनलाइन शॉपिंगही करतात. सर्वेक्षणानुसार, सध्या कार्यरत असलेल्या 22 ते 27 वर्षे वयोगटातील तरुणांना तंत्रज्ञानाचे चांगले ज्ञान आहे. त्यांना नवीन आर्थिक साधनांबद्दलही जाणून घ्यायचे आहे. यानंतर 28 ते 34 वयोगटातील लोक येतात. त्यांनी काही वर्षे काम केलेले असते. घर आणि कार खरेदी करण्यासोबतच ते आंतरराष्ट्रीय प्रवासही करत आहेत. तिसरा गट 35 ते 45 वर्षांचा आहे, जो आर्थिकदृष्ट्या अधिक मजबूत आहे.
सर्वेक्षणानुसार, भारतीय कर्मचाऱ्यांमध्ये घरखरेदीला प्रथम क्रमांकाचे प्राधान्य आहे. यानंतर आरोग्य, नातेसंबंध, प्रसिद्धी आणि प्रगतीवर पैसे खर्च करायचे आहेत. नोकरी करणारे लोक प्रवास आणि निवृत्तीचा इतक्या लवकर विचार करत नाहीत. स्वत:चा रोजगार करण्याची इच्छा तरुणांमध्येही वाढली आहे. त्यांना स्वतःचा स्टार्ट अप सुरू करायचा आहे. या बाबतीत महिला पुढे आहेत. पूर्व भारतात काम करणाऱ्या लोकांना शैक्षणिक कर्ज, दक्षिण भारतात कार कर्ज आणि उत्तर आणि पश्चिम भारतात गृह कर्ज अधिक प्राधान्याने घ्यायचे असते, असे पहायला मिळते.
